Tanımlar

Amir: Kefalet Senedinin dayandırıldığı iş ilişkisi altındaki yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi riski için  adına teminat verilen kefalet senedi düzenlenen tarafı ifade eder. Amir Sigortalı taraf olabileceği gibi adına kefalet senedi düzenlenen Sigortalı’dan farklı 3. bir taraf da olabilir.
Doğrudan Kefalet: Adı her ne olursa olsun Sigortacının Sigortalı riskinde veya kendisine gelen kontragaranti yoluyla teminat veren kontrgarantör taraf riskinde; kendisinin lehdar taraf(lar)a doğrudan kefalet senedi düzenlenmesi yoluyla teminat sunmasını ifade eder.
Dolaylı Kefalet: Sigortacının doğrudan kendisinin dolaylı kefalet senedi (adı her ne olursa olsun) düzenlenmesi suretiyle;  doğrudan Lehdar taraf(lar)a teminat  sağlamayarak, bunun yerine başka bir veya birkaç frontiker ve/veya garantör aracılığıyla, teminat sağlamasını ifade eder.
Garantör: Doğrudan Kefalet Senedi düzenleyen Sigortacı veye kendisine gelen Dolaylı Kefalet Senedine istinaden kendi Doğrudan Kefalet Senedini düzenleyen Sigorta Şirketi (Frontiker), Banka, Finans kurumu veya Kredi Garanti Kuruluşunu ifade eder.
Uluslararası terminolojide;
- garantör terimi Dolaylı Kefalet Senedi düzenleyen Kontrgarantör taraf için de kullanılabilmektedir,
- garantör yerine Dolaylı Kefalet Senedi tahtında Doğrudan Kefalet Senedi veya Dolaylı Kefalet Senedi düzenleyen aracı Sigortacı için frontiker terimi de kullanılabilmektedir. 
İhbar Eden Taraf: Doğrudan Kefalet senedi düzenleyen sigortacının görevlendirmesine istinaden kefalet senedini ihbar eden tarafı ifade eder. 
Kefalet Senedi: Sigortacı tarafından doğrudan lehdar(lar)a hitaben veya 2. kontrgarantör ya da garantör olarak görevlendirilen aracı tarafa hitaben düzenlenen ve amirin  yükümlülüklerinin teminat altına alındığını gösteren teminat mektuplarını, garanti mektuplarını (adı her ne olursa olsun) ifade eder.
Kefalet: Sigortalının yükümlülüklerine teminat mektubu, garanti, konrgaranti düzenlenmesi vb. yollarla, fakat bunlarla sınırlı olmaksızın, kefil ya da garantör olunmasını ifade eder.
Kontrgarantör: Bir garantör veya diğer bir kontrgarantör lehine onlara hitaben dolaylı kefalet senedi düzenleyen tarafı ifade eder.
Lehdar: Amir tarafından yükümlülüğün yerine getirileceğine dair sigorta şirketi tarafından kendisine hitaben kefalet senedi verilen düzenlenen tarafı ifade eder.
Sigortacılar tarafından düzenlenen kefalet senetlerinde lehdar taraf devlet daireleri, kamu kurum ve kuruluşları da olabilir.
Kefalet senedi temlik veya transfer edildiği durumlarda temlik veya transfer edilen 3. lehdar taraf(lar)ı da kapsar.   
Poliçe: Kefalet senetleri düzenlenebilmesi için sigortalı ile sigortacı arasında akdedilen çerçeve niteliğindeki anlaşmayı/kefalet sigortası sözleşmesini ifade eder.
Bir adet poliçe tahtında bir veya birden fazla kefalet senedi  düzenlenebilir.
Sigorta Ettiren: Lehdar’a yönelik teminat verilmesini talep eden ve “Kefalet Sigortası Limit Sözleşmesi” ve ekleri ile  “Kefalet Senedi ve Poliçe Talep Formu”nu imzalamak suretiyle Sigortacı ile Sözleşme oluşturma ilişkisini başlatan/talimatı veren, Sigortacı tarafından kendisi veya edimi taahhüt edilen farklı bir sigortalı taraf (“Mektup Amiri”) adına Sigorta Poliçesi düzenleten, nihayetinde rucu edilebilir (with recourse) sigorta sözleşme ilişkisi kurulan taraftır.
"Sigortalı” Sigorta Ettiren’den farklı bir taraf değilse Kefalet Senedi açısından değerlendirildiğinde Sigorta Ettiren aynı zamanda “Kefalet Senedi Amiri(Applicant)”dir.
Sigortalı: Lehdara karşı üstlenilen kendisine ait ve/veya üçüncü taraf(lar)a ait bir veya birden fazla yükümlülüğün  teminatı  olarak kefalet senedi düzenlenmesi için talimat veren ve “frontiker”, “garantör” veya “kontrgarantör” olarak hareket eden sigortacıyı tazmin etmekle sorumlu olan tarafı ifade eder.
Sigortalının adı kefalet senedinde; tek başına, üçüncü taraf(lar) ile birlikte amir taraf olarak geçebilir veya hiç adı geçmeyebilir.

Kefalet Sigortası Akdi

Sigorta Ettiren ile Sigortacı arasında imzalanan “Genel Limit Sözleşmesi” sonrasında, bu Sözleşmeye istinaden Sigorta Ettirenin talebi ile, Sigortacı Kefalet Senedini düzenler ve senedi  düzenlediği anda (Sigortacının bu senet tahtında taahhüde girmesiyle) Kefalet Sigortası akdi kurulmuş olur.  

Genel anlamda Sigorta, Sigorta Ettiren tarafından doğabilecek zararları gidermek amacıyla, öngörülemez ve maddi zarar doğuracak olaylara (yani rizikolara) karşı yaptılırdığından Sigorta Ettiren için maddi bir güvence ve Sigortacı için de maddi kayıp öngörür.

Fakat Kefalet Sigortası "Sigorta Ettiren'e" veya "Sigorta Ettiren lehine", ortaya çıkması muhtemel zaralar ile ilgili olarak tazminat veya hasar ödemesi yapmaz. Kefalet Sigortası, Sigorta Ettiren tarafından iş ilişkisinde bulunduğu 3. taraf(lar)ın istediği güvenceyi sağlayabilmek için yaptırılır ve Sigorta Ettirenin taahhüdünü yerine getirmemesi ya da eksik yerine getirmesi riski için bu 3. taraf(lar)a bir güvence sağlar. Fakat kefalet sigortası tahtında yapılan tazmin talepleri ile ilgili olarak Sigortacı, Sigorta Ettşren ile yaptığı Sözleşme tahtında Sigorta Ettiren tarafa tazmin bedelini ve ek masrafları rücu eder. Bu nedenle de klasik sigorta mantığından farklı olarak Kefalet Sigortası işinin temeli kredi tesisi olup, Sigortacı için kayıp öngörmez.

Kefalet sigortası riski, Sigorta Ettirenin finansal gücüne bağlıdır ve Sigorta Ettiren tarafından taahhütlerin yerine getirilmemesi veya eksik yerine getirilmesi durumunda, uygun tazmin talebine istinaden sigortacı tarafından tazmin bedeli (ve varsa buna ek masraflar) ödenir ve bu ödenen bedeller için Sigorta Ettiren'e rücu edilir.  Ancak Sigortacı tarafından ödenen tazmin bedeli ve ek masraflar Sigorta Ettiren'den tahsil edilemez ise sigortacı için maddi kayıp oluşmuş olur. Bu nedenle de risk değerlendirmesi, tipik bir kurumsal kredi değerlendirmesi ile aynı doğrultuda yapılır ve detaylı finansal analize dayalıdır.

Kefalet Senedi Tanımı

- Doğrudan Kefalet durumunda;

Sigortalı için Sigortacı tarafından Lehdar’a yönelik düzenlenen, adı her ne olursa olsun şartlı veya şartsız, kefalet niteliğinde veya garanti sözleşmesi niteliğinde tüm yazılı taahhütleri kapsar.

- Dolaylı Kefalet durumunda;

Sigortalı için Sigortacı tarafından düzenlenen kontrgaranti ve kontrgarantiye istinaden muhabir (garantör banka veya sigorta şirketi) tarafından Lehdar’a hitaben düzenlenen garanti dahil, adı her ne olursa olsun şartlı veya şartsız, kefalet niteliğinde veya garanti sözleşmesi niteliğinde tüm yazılı taahhütleri kapsar.

Sigortacılar tarafından düzenlenen bu tür taahhütler ile ilgili uluslararası terminolojide "surety bond" veya "bonding" terimleri kullanılırken, Kefalet Sigortası Genel Şartları'nda bu terimler “Kefalet Senedi” olarak Türkçe'ye çevilmiştir.

Kefalet Sigortası Nedir?

Bu sigorta branşında sigortalının adına düzenlenen sigorta poliçesi tahtında verilen kefalet senetleri ile sigorta teminatı sigortalıya değil de, üçüncü bir taraf olan lehdara verilir. 

Sigorta teminatları, sigortalının talimatıyla sigortacı tarafından doğrudan kefalet senedi şeklinde direkt olarak lehdar tarafa hitaben, veya dolaylı  kefalet senedi şeklinde bir garantör/frontiker aracılığıyla lehdar tarafa düzenlenen, adı her ne olursa olsun, tüm yazılı garantileri kapsar.

Yurt içi garantiler için ülkemizde genelde “Teminat Mektubu” terimi kullanılırken yabancılık unsuru taşıyan garantiler için de “Garanti” veya “Harici Garanti” terimleri kullanılabilmektedir. Kefalet Sigortası Genel Şartlarında ise bu tür garanti taahhütler ile ilgili "Kefalet Senedi" terimi kullanılmıştır. 

Kefalet Sigortası Genel Şartlarının yayınlanmasından sonra, bu genel şartlar doğrultusunda "Kefalet Sigortası" kapsamında sigortacılar tarafından verilen teminatlar için genel olarak "Kefalet Senedi" terimi kullanılmaya başlanmış olup, bu kefalet senetleri yerine göre “Teminat Mektubu” veya “Garanti” veya “Kontrgaranti" vb. isimler altında açılabilmektedir.

Sigorta Şirketleri tarafından verilen Kefalet Senetleri duruma göre Amir tarafın taahhüt ve yükümlülüklerine kefil veya garantör olunması amacıyla düzenlenen; 

a.) feri (accessory), şartlı (conditional), kanıta dayalı (on proof of default),  ödemeyi (for payment of payment) ya da işi tamamlamayı (for other kinds of performance) taahhüt edebililer veya 

b.) ilk yazılı talepte (on first written demand), bağımsız (independent) ve  kayıtsız-şartsız (unconditional), herhangi başka bir kanıt aranmaksızın (without need to show/proof of default) ödemeyi (for the payment of money) taahhüt edebilirler.

Ayrıca sigortacılar ile bankalar, risk paylaşımı yoluyla, ortak olarak teminat/garanti mektubu verebilirler. (Ortak Girişimler ve Konsorsiyumlar İçin Teminatlar / Joint Venture /Syndication Guarantees).

  

Kefalet Senetleri yerel ülke hukuklarına tabi olarak açılabileceği gibi bu konuda uluslararası kabul görmüş kurallara tabi olarak da açılabilir:

Kefalet Senetleri'nin tabi olabileceği şu an itibariyle yürürlükte olan uluslararası kurallar:

•    ICC Uniform Rules for Demand Guarantees, 2010 Revision (ICC Publication No: 758 - URDG 758): Milletlerarası Ticaret Odası’nın Garantiler’e ilişkin Birörnek Kuralları 2010 Revizyonu, 758 Sayılı ICC Yayını (URDG).

•     ICC International Standby Practices (ICC Publication No: 590 – ISP 98): Uluslararası Teminat Akreditifi Uygulamaları (ISP).

Bazı Dış Ticaret Finansman Yöntemleri

Bankaların sağladığı dış ticaret finansmanı ürün ve hizmetleri, müşterilerin ve bankaların uluslararası pazar paylarını arttırmaya, nakit akışlarını geliştirmeye, işlerini büyütmeye ve kolaylaştırmaya yardımcı olur.

İhracat iskontolari ve finansman yöntemlerinde KKDF olmadığı için ithalata göre ihracatın finansmanı enstrümanları daha çok kullanılır. Çoğu teşviksiz ithalat işlemlerinin finansmanında ise kredi vb. maliyetlere ek olarak KKDF maliyeti de söz konusu olduğundan ithalatın finansmanı ithalatçılara pahalıya mal olmaktadır ve bu finansman yöntemleri daha az kullanılmaktadır

•       İHRACAT

–      İhracat Akreditif İskontoları

Teyit eklenen ve/veya akreditif metni teknik olarak iskonto etmeye uygun olan ihracat akreditifleri UCP 600’e göre, bankaların kendi prosedürlerine, muhabirlik ilişkilerine ve limitlerine göre bankalarca iskonto edilebilmektedir. Bankalar, bu akreditif iskontolarını kendi kaynaklarından yapılabileceği gibi, daha uygun yurt dışı kaynaklı iskonto kredisi alternatifleri de sunabilmektedir.

–      Kabul Kredili Vesaik / Mal Mukabili İhracat İskontoları

Banka avalli, banka ödeme garantisi alınmış veya vadede ödeneceği taahhüt edilmiş ihracat alacakları bankalarca iskonto edilebilmektedir.

Bankaların bu iskontoları yapabilmeleri için ilgili vesaiklerin kendileri aracılığı işleme alınması tercih edilir. Fakat firmaların kabul kredili mal mukabili işlemlerinde de yine poliçe, bono vb. ödeme araçlarına banka garantisi eklenmesi durumunda, bankalar bu ödeme garantilerinin teyitlerini ilgili Türk ya da yabancı bankalardan şifreli mesaj ile alarak kabul kredili mal mukabili işlemleri de iskonto edebilmekteler.

Yine bankalar bu iskonto işlemlerini kendi prosedürlerine, ödeme garantisi veren (aval ekleme vb.şekillerde) banka ile muhabirlik ilişkilerine ve limitlerine göre kendi kaynaklarından yapabilirler veya bu işlemler için daha uygun yurt dışı kaynaklı iskonto kredisi alternatifleri de sunabilmektedir.

–      İhracatın Finansmanı için Poliçe / Bono (Promissory Note)  İskontosu / Finansmanı (İhracat pn iskontosu )

Bankalar bazen muhabir bankalar ile yaptıkları anlaşmalar çerçevesinde İhracatçılara ucuz yurt dışı kaynaklı ihracat kredisi kullandırabilmektedirler. Bunun için de kredi kullanacak olan müşterilerin düzenledikleri  “Poliçeler”e ya da “Bonolar”a kendi ödeme garantilerini vererek (aval eklemek vb. suretle) en ucuz fonlama maliyeti veren yurt dışı muhabir bankaları aracılığı ile ihracatçı müşterilerine ihracat finansmanı sağlarlar.

Poliçe/bono vb finansman araçlarına ek olarak firmalardan bu kredinin kullanılacağı ihracat işleminin proforma faturasının kopyası talep edilir ve bu fatura üzerindeki ödeme vadesi çoğu yurt dışı banka tarafından dikkate alınacağı için kullanılmak istenen kredi vadesi ile uyumlu olmasına dikkat edilmelidir.

Yurtdışından bulunan finansman/kredi maliyetine ek olarak ihracatçılar için kendi bankalarının ödeme garantisi (aval) komisyonları da doğmaktadır. Bu nedenle yurt dışından bulunan finansmanın maliyetinin gerçekten çok düşük olması durumunda bu kredi bankanın kendi kaynağından kullandıracağı kredi faizine rakip olabilir.

İhracat PN İskontosuna göre KKDF muafiyeti bulunduğundan daha avantajlıdır.  

–      İhracat Vesaikinizin Teminata Alınması suretiyle nakit kredi finansmanı 

Vesaik mukabili ve hatta kabul kredili mal mukabili ihracatlarınızı bazı bankalar kendi prosedürleri çerçevesinde teminat olarak kabul ederek nakit veya gayrinakit kredi ihtiyaçlarınıza özel çözümler sunabilmektedir.

Özellikle de bazı bankalar son zamanlarda, ihracatçıların Eximbank ya da diğer özel sigorta firmaları tarafından sigortalanmış ihracat alacakları (ihracat alacak sigortalı işlemler) için daha uygun fiyatlama vb avantajlar da sunabilmektedir.

–      Türk EximBank kredilerinden yararlanma imkanı

ihracatçı ve imalatçı firmalara (ihracat bağlantılı malı üreten firmalar) bu dönemde belli limitler çerçevesinde Türkiye İhracat Bankası A.Ş. (Eximbank) tarafından kullandırılan ihracat kredilerinin avantajları çok fazla olup, kredi oranları da çok uygundur.

TL veya döviz cinsinden Direkt Eximbank’tan kullanılabilen bu kredilere ayrıca kendilerinde bulunan mevcut limitleri dahilinde diğer Türk bankaları da aracılık etmektedirler.

Kısa Vadeli İhracat Kredileri:

Reeskont Kredisi (RK) Sevk Öncesi İhracat Kredileri (SÖİK) İhracata Hazırlık Kredileri (İHK) Dış Ticaret Şirketleri İhracat Kredisi (DTŞ) KOBİ İhracata Hazırlık Kredileri Sevk Sonrası Reeskont Kredisi (SSRK) İhracata Dönük Üretim Finansman Kredisi

Orta-Uzun Vadeli İhracat Kredileri İhracata Yönelik İşletme Sermayesi Kredisi İhracata Yönelik Yatırım Kredisi Marka Kredisi Avrupa Yatırım Bankası (AYB) Kredisi Yurt Dışı Mağazalar Yatırım Kredisi Özellikli İhracat Kredisi Gemi İnşa ve İhracatı Finansman Programı

Döviz Kazandırıcı Hizmetler Kapsamındaki Krediler Turizm Kredisi Uluslararası Nakliyat Pazarlama Kredisi (UNPK) Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Teminat Mektubu Programı Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Köprü Kredisi Döviz Kazandırıcı Hizmetler Kredisi Yurt Dışı Fuar Katılım Kredisi

İhracat Kredi Sigortası Programı

Türk Eximbank tarafından sigorta edilen ihracat alacaklarına istinaden (tazminat alacak haklarının ilgili bankaya temlik edilmesi suretiyle) sevk öncesi ve sevk sonrası dönemde bankalar tarafından finansmanlar sağlanabilmektedir.

(Ayrıntılı bilgi için www.eximbank.gov.tr)

•       İTHALAT

–      İthalatın finansmanı için Poliçe / Bono (Promissory Note)  İskontosu / Finansmanı (İthalat PN İskontosu)

Muhabir bankalar ile yaptıkları anlaşmalar çerçevesinde bazı bankalar ithalatçılara ucuz yurt dışı kaynaklı ithalatın finansmanı için kredi kullandırabilmektedirler.

Bu yöntemde yurt için bankalar ithalatçıların düzenledikleri Poliçe ya da Bono’lara kendi ödeme garantilerini (aval vb.) ekler ve yurt dışı muhabir bankalarından daha düşük oranda kredi sağlayarak bunu ithalatçı müşterilerine kullandırabilirler. Bu ürün peşin, mal mukabili, vesaik mukabili gibi tüm ithalat ödemelerini finanse etmek amacıyla kullanabilir.

Poliçe/bono vb finansman araçlarına ek olarak firmalardan bu kredinin kullanılacağı ithalat işleminin faturasının kopyası talep edilir.

Yurtdışından bulunan finansman/kredi maliyetine ek olarak ithalatçılar için kendi bankalarının ödeme garantisi (aval) komisyonları da doğmaktadır. Bu nedenle yurt dışından bulunan finansmanın maliyetinin gerçekten çok düşük olması durumunda bu kredi bankanın kendi kaynağından kullandıracağı kredi faizine rakip olabilir.

İthalat PN İskontosunda ek olarak KKDF yükümlülüğü bulunduğundan bu yöntem teşviği olan ithalatçılar için avantajlı olabilmektedir.

–      ÜLKE KREDİLERİ

İhracat Kredi Kuruluşları (Export Credit Agency /ECA) kendi ülkelerinden yapılan ihracatı teşvik amacıyla kendi ülkeleri dışındaki ithalatçılara, mal alımına yönelik çok avantajlı krediler sağlarlar. Bu ülkelerden yapacağınız ithalat işlemleri ile ilgili bu avantajlardan yararlanabilmek amacıyla yurt içi bankalar üzerinden veya direkt olarak ilgili kuruluşlardan bu ülke kredilerini kullanabilirsiniz.

Ülke kredilerinin yanı sıra Amerikan Menşeii’li tarım ve hayvancılık ürünlerinin ithalatı için Amerikan Tarım Bakanlığı’na bağlı Commodity Credit Corporation (CCC) garantisi ile verilen GSM kredilerini de kullanabilirsiniz.

•       Avantajları

•       Orta ve uzun vadeli kredi imkanı,
•       Uzun vadeli Yatırım Projeleri finansmanı sağlanabilmesi
•       Nispeten daha düşük kredi faiz oranı/düşük maliyet,

1 yıl ila 3 vadeli kredilerde düşük KKDF oranı ve 3 yıldan uzun vadeli kredilerde KKDF muafiyeti.

Ülke Adı	İhracat Kredi Kurumu	Ülke Adı	İhracat Kredi Kurumu
Almanya	EULER HERMES	İspanya	CESCE
A.B.D.	US EXIM-BANK	İsveç	EKN
Avustralya	EFIC	İsviçre	SERV
Avusturya	OEKB	İtalya	SACE
Belçika	ONDD	Japonya	JBIC & NEXI
Çin	CHINA EXIM	Kanada	EDC
Danimarka	EKF	Malaysia	MALAYSIA EXIM
Finlandiya	FINNVERA	Norveç	GIEK
Fransa	COFACE	Portekiz	COSEC
Güney Kore	KEXIMBANK	Suudi Arabistan	SEP
Hollanda	ATRADIUS	Tayvan	TAIWAN EXIM
İngiltere	ECGD